ارزیابی توجه و تمرکز :: گفتاردرمانی تبریز

ارزیابی توجه و تمرکز

شنبه, ۲۹ مهر ۱۳۹۶، ۱۱:۴۸ ق.ظ

ارزیابی توجه و تمرکز:

آخرین بخش از ارزیابی کودکان عقب مانده ذهنی ارزیابی توجه و تمرکز کودک میباشد که زیربخشهای دقت، حافظه بینایی و حافظه شنیداری را شامل میشود.

اهمیت این بخش در ارزیابی ناشی ازاهمیت حافظه در یادگیری و افزایش شناخت، درک محیط پیرامون میباشد. همه یادگیریها نشانه از حافظه دارد، در نبود حافظه و با وجود کمبود و نقص در میزان و کفایت حافظه یادگیری صورت نمیگیرد، تجربه ها به فراموشی سپرده میشوند و دوره های مختلف زندگی حتی روزها و لحظهها به هم پیوندی نخواهد داشت، مکالمه حتی در پایینترین سطح آن (کلمه)، یا در پیشرفتهترین سطحش یعنی ایجاد ارتباط ازطریق به واژه کشیدن اندیشهها ... همه در سایه حافظه صورت میپذیرند.

حافظه دارای سه مرحله رمزگردانی یا به حافظه سپردن، نگهداری مفاهیم در حافظه و بازیابی یا فراخوانی از ذهن میباشد. در مبحث ما برای برقراری مرحله اول یا مرحله رمز برگردانی، ابتدا میبایست شناخت و درکی نسبت به آن مفهوم خاص وجود داشته باشد و به عبارت دیگر میباید مفهوم و معنی خاص به یک پدیده بینایی یا شنیداری ... منطبق شده یا اضافه گرددد به همیت دلیل در ارزیابی و درمان موارد مورد استفاده ضروری است در حیطه شناخت و درک کودک باشند و به حافظه او سپرده شده باشند تا وی عکس العمل مناسب، درخواست شده را انجام دهد.برای مثال او باید واژه(دست) را شناخته و به حافظهاش سپرده باشد تا زمانی که در معرض دستور (دستت را نشان بده) قرار گرفت، بتواند،واکنش لازم را بروز دهد.

در دومین مرحله یا مرحله نگهداری حافظه، دقت به شرایط آزمایش، سکوت، خالی بودن میز درمان از هر عامل اضافی، متمرکز بودن بیمار به روی دستورات آزمونگر، در مرحله ارزیابی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، و در دوره درمان نیزعلاوه بر دقت به موارد ذکر شده فوق، تکرار و تمرین، برای نگهداری در حافظه ارزش فوق العاده داراست.

در مرحله سوم یا مرحله بازیابی یا "فراخوانی" گاه کمترین اشاره و راهنمایی به کودک کمک شایانی خواهد کرد و در این صورت در برگه ارزیابی تاکید به ارائه پاسخ درست کودک در صورت ارائه کمک درمانگر ضروری خواهد بود. در دوره درمان نیز گاه لازم است در قدمهای اولیه از راهنماییهای مشخص برای یادآوری موارد آموخته شده به کودک استفاده نموده و به تدریج از میزان کمک و راهنمایی به کودک کاست، این رویه موجب خواهد شد علاوه بر تخفیف احساس شکست در این قبیل کودکان، ارتباط عاطفی مناسبی بین درمانگر و کودک برقرار شود.

کودک عقب مانده ذهنی به دلیل عوامل متعددی که در مباحث گذشته ذکر شد، اطلاعات بسیارکمی را در ذهن دارد و به دلیل همین توجه و تمرکز محدودش حتی قادر به فعل درآوردن این اطلاعات نیز در زمان محدود سوال و ارزیابی واقع شدن نمیباشد. درمانگر گفتار و زبان موظف است ابتدا با تعیین سطح حافظه کودک خاصه در دو زمینه بینایی و شنیداری، حد توانایی کودک را دراین دو زمینه مشخص کند و سپس با تعیین نقطه شروع تمرینات برای افزایش توجه و تمرکز و حافظه در دو زمینه ذکر شده، توانایی و استعداد کودک را در یادگیری و کسب هرچه بیشتر مفاهیم ارتقا بخشد. توانایی کودک در انجام فعالیتهای مربوط به تمرینات حافظه به منزله زمینه مساعدی خواهد بود که بذر مفاهیم را به نحو مطلوب و شایسته ای در خود میپرورد و نتایج تثبیت شده تری را نیز به دنبال خواهد داشت.

تجربه ثابت کرده، افزایش توجه و تمرکز و حافظه بینایی و شنیداری در کودکانی که اختلال گفتار و زبان دارند، از میزان فعالیت های حرکتی اضافی آنها کاسته است، به دلیل احساس امنیت ناشی از شناخت محیط پیرامون، پرخاشگری هایشان کاهش یافته است. به دنبال افزایش دقت و توجهی که به محیط اطراف معطوف میدارند برخی زمینه های شناختی بدون آموزش در آنها شکل گرفته است. کنجکاوی نسبت به محیط اطراف و سوال در زمینه های مختلف رو به ازدیاد نهاده است و آموزش های مراحل بندی سریعتر و با صرف انرژی و تکرار کمتری انجام گرفته است و بسیاری نتایج ارزشمند و قابل ملاحظه دیگر در این ارتباط صورت میگیرد.

اگرچه که در تخصص گفتار درمانی حافظه کودک مورد توجه بوده و میباید به دقت ارزیابی شود ولی مقدم بر حافظه بینایی و شنیداری، دقت بینایی و شنیداری میباشد و به دلیل عدم استاندارد شدن فعالیتها در این زمینه نمیتوان از فعالیت شخص که جنبه همگانی داشته باشد نام برد، اگرچه که انتخاب فعالیت به منظور ارزیابی به عهده ارزیاب است ولی کل فعالیت، نتایج و عکس العمل های کودک، مدت زمان صرف شده، میزان کمک و راهنمایی ارزیابی ها به کودک، همه میبایست بر وضوح در پرونده شخص باشد و به دقت ثبت گردد و ازبه کار بردن اصطلاحات بی موردی همچون ضعیف، خوب،متوسط جدا خودداری کرد.

راههای ارتباطی ما