مدلهای سالمندی 09146590651 و 09143162621

مدلهای سالمندی:

از دیدگاه بیولوژیکی رشد به دو گروه مشخص بزرگ شدن و سالمندی تقسیم میگردد. این مدل از طریق مشاهده ابداع گردیده است اکثریت ارگانیسمها تا نقطه ای از حیات خویش از لحاظ فیزیکی رشد و تحول می یابند به این مرحله از زندگی ارگانیسم رسش گفته می شود در مرحله بعدی ارگانیسم با بالارفتن سن رفته رفته توانایی خویش را از دست می دهد (عدم کارآیی) (اسچروتس و بیررین[1]، 1996). عدم کارآیی به از دست دادن توانایی عملکردی و تطابقی گفته میشود. این نکته نیز باید قید شود که بیماریها نیز سبب کاهش کارآیی عملکردی و تطابقی میشود به همین سبب است که بالارفتن سن همراه با بیماری می تواند سبب کاهش بیشتر تواناییها گردد.

در مقابل مدل بیولوژیک، مدل طول مدت عمر[2] وجود دارد. بر اساس این مدل تغییرات (بزرگ شدن، رشد، سالمندی) آدمی همراه با رشد مفاهیم شناختی در همه صورت میگیرد و تا زمان مرگ مفاهیم لازم ظهور می یابد که به این فرآیند رشد و تعالی گفته میشود (بالتز و رییسی[3]، 1984).

براساس این مدل وضعیت عملکردی فرد ویژگی است که در طول عمر با تغییرات فردی شناخته میشود. این مدل اصطلاح غیرعادی را بهکار نمیگیرد. براین اساس تحلیل رفتن توانایی بعد از رشد فیزیکی نیز و تا زمان مرگ ادامه می یابد. در این رسش تغییرات روانی نیز ادامه مییابد.

مفاهیم مختلف تغییرات شناختی وابسته به سن از مقایسه این دو دیدگاه به وجود میآید. براساس مدل بیولوژیک تغیرات فرد باید تشخیص داده شود و براساس تشخیص داده شده معالجه و درمان مناسب را دریافت نماید. بهترین مثال برای این مدل پیر چشمی است. با تشخیص صحیح پیر چشمی میتوانیم با عینک و جراحی عملکرد فرد را بهبود دهیم و بدین ترتیب سالمند به زندگی مستقل خود ادامه دهد. براساس دیدگاه وابسته به سن تغییرات شناختی وابسته به سن کمتر به عنوان بیماری در نظر گرفته میشود و بیشتر به عنوان مرحلهای از زندگی فرد در نظر گرفته میشود. برای مثال بازنشستگی یک مثال عینی از این دیدگاه است. بازنشستگی به عنوان یک مرحله از زندگی در نظر گرفته میشود و به آن بیماری گفته نمیشود به همین خاطر توقعاتمان را از کارسالمندان کاهش میدهیم و سالمند را بهخاطر تغییرات سن مورد معالجه قرار نمیدهیم!!.

درمانگران و محققین براساس دیدگاه خود یکی از این مدلها را انتخاب می نمایند. هرکدام از این دیدگاهها نظر خودش را نسبت به سالمندی دارد. انتخاب هریک از این دیدگاهها به فلسفه نگاه ما وابسته است.

راههای ارتباطی ما